Налібачане - героі Варшаўскага паўстання

Налібацкія партызаны Арміі Краёвай.

У гады ІІ сусветнай вайны нямала ўраджэнцаў Налібацкага краю змагалася ў шэрагах польскай Арміі Краёвай. Мясцовыя жыхары называлі жаўнераў гэтага вайсковага фармавання “легіёнамі”. Калі 1 жніўня 1944 года ў Варшаве пачалося паўстанне супраць нямецкіх акупантаў, да змагання дзясяткаў тысяч варшавян далучылася Стаўбцоўска-Налібацкая групоўка Арміі Краёвай. 

"Міс Каліфорнія 1990" - дачка налібачаніна

У 1990 годзе тытул "Міс Каліфорнія"  здабыла Марыя Лі (Астапей). Яе бацька Лявон Астапей нарадзіўся ў 1943 годзе на хутары Ляжанка, дзе сям'я часова знаходзілася падчас вайны.

Побач з былой радзівілаўскай гутай у Налібаках знайшлі шкляныя прадметы

На месцы былой радзівілаўскай шкляной мануфактуры ў Налібаках былі знойдзеныя некалькі шкляных прадметаў. Іх, падчас прац на прысядзібным участку, знайшоў Віктар Хмара.

Налібакі і Радзівілы

 

 

 

"Залаты век" Налібак, а дакладней стагоддзі, выпалі на часы, калі ўвесь Налібацкі край належаў роду Радзівілаў. Менавіта ў тыя часы Налібакі сталі вядомыя на ўсю Еўропу, найперш дзякуючы шкляной гуце, якую стварыла княгіня Ганна Радзівіл. Пра "радзівілаўскую эпоху" Налібак піша Віктар Хмара. 

 

Макбэт з Налібацкай пушчы

   
29 ліпеня свой 82-гі дзень нараджэння адзначыць Чэслаў Ярашынскі, вядомы польскі актор, паэт, ураджэнец хутара Балявічы непадалёк ад Налібак. Ролі, якія выконваў пан Чэслаў, ведае кожны дарослы паляк – гэта Бардас у фільме “Яносік”, Захар у “Таямніцы пушчы”, Макбэт у трагедыі Шэкспіра.

Польскі партал "Віртуальны штэтл" напісаў пра Блог Налібацкага краю

Журналіст Дзмітры Гурневіч стварыў блог рэгіянальнай гісторыі, прысвечаны Налібоцкаму краю. У цэнтры ўвагі аўтара апынулася і жыццё налібоцкіх габрэяў.

Былое мястэчка, а сёння вяска Налібакі знаходзіцца пасярод Налібоцкай пушчы ў Стаўбцоўскім раёне. Мясціны здабылі вядомасць дзякуючы радзівілаўскай мануфактуры шклянога посуду.

Налібацкі чыгуналіцейны завод. XIX ст.

Нярэдка на старасвецкіх могілках, асабліва на местачковых і гарадскіх, на вочы трапляюцца разнастайныя літыя з чыгуну помнікі, пліты, крыжы, агароджы і інш. Гэтыя вырабы ліцейшчыкаў уражваюць надзвычайнай разнастайнасцю формаў і багаццем дэкору. Налібацкі завод князёў Вітгенштэйнаў быў адной з самых вядомых жалезаапрацоўчых фабрык у Расійскай імперыі.

Памяці Леанарды Юнцавіч

Гэты дом на вуліцы Ліпеньскай ў Налібаках ведаюць налібачане з розных краін свету, краязнаўцы, гісторыкі і даследчыкі. Гаспадыня дому заўсёды ветліва запрашала да сябе ўсіх, хто жадаў паслухаць з яе вуснаў жывую гісторыю Налібак. Але больш Леанарда Антонаўна Юнцавіч не запросіць да сябе ў хату. Сэрца адной з апошніх налібачанак, якія нарадзіліся ў вёсцы ў міжваенны час, спынілася біцца на гэтым тыдні.

Запіскі налібацкага габрэя Генрыха Сліозберга

 




















Фрагмент успамінаў налібацкага габрэя Генрыха Барысавіч Сліозберга, юрыста і грамадскага дзеяча, аднаго з заснавальнікаў Саюза для дасягнення роўнапраўя габрэйскага народа ў Расіі (1905) і Габрэйскай народнай групы (1907) . Удзельнічаў у працы камісіі кангрэса ЗША, якая вывучала прычыны эміграцыі габрэяў з Расійскай імперыі.

Кс. Юзаф Байка - ініцыятар будаўніцтва налібацкага касцёла

У 1933 годзе пробашчам налібацкай парафіі стаў ксёндз Юзаф Байка. Менавіта дзякуючы яму ў тым жа годзе пачалося будаўніцтва касцёла імя Найсвяцейшай Панны Марыі, якое завершылася толькі 20 гадоў таму. У часы камуністычнага рэжыму сакральны будынак зарост пустазеллем і дрэвамі. Выкарыстоўваць яго па прызначэнні было забаронена. Калі б не перамены 90-ых гадоў і развал СССР, то верагодна, што ў будынку касцёла сёння месціўся б Дом культуры.

Кім быў ксёндз Юзаф Байка? Гэтай тэме будзе прысвечаны вялікі артыкул, які неўзабаве з'явіцца на нашым сайце. Ніжэй біяграфічная даведка пра айца Байку з кнігі даследчыка Леаніда Маракова.

Асілак з Налібак Мечыслаў Клімовіч

Мечыслаў Клімовіч. Англія, 1952 год.

Мечыслаў Клімовіч – амерыканскі налібачанін, аўтар кнігі “Апошні дзень Налібак” („The Last Day of Naliboki”). Яго лёс падобны да гісторыі многіх выхадцаў з Налібак, якія назаўсёды пакінулі мястэчка. 

Гісторыя школьніцтва ў Налібаках

Калі ў Налібаках пачала працаваць першая школа - дакладна невядома. Недзе ў 1898 годзе ў вёсцы настаўнічаў Васіль Рагуля, пазнейшы дэпутат Сейма Польшчы ад беларускай меншасці, грамадскі дзеяч (памёр у 1955 годзе ў Нью-Ёрку). Рагуля настаўнічаў да 1903 года і ў сваіх успамінах пісаў, што працаваў у пачатковай школе. Пра існаванне пачатковай школы ў апошнія гады існавання Расійскай імперыі вядома і ад налібацкіх старажылаў.